Het delen van de lusten = het delen van de lasten
In beginsel heeft elk gebouw, van utiliteitspand (zoals een bedrijfspand, een schuur, een school, een kantoorpand, etc.) tot en met een woonhuis en een appartementencomplex een dak. Dat is van oudsher zo en dat is ook logisch. Want een dak beschermt alles en iedereen binnen het pand tegen weersinvloeden.
Maar de functies die een dak kan hebben verandert behoorlijk. Van die nieuwe functies hebben veel meer mensen dan alleen de eigenaren, bewoners of de gebruikers veel profijt. Dan zou het delen van de lusten ook het delen van de lasten moeten betekenen.
Oorspronkelijke functie een dak
Een dak is over het algemeen een overdekking of afdekking van een gebouw -of een deel daarvan- die ons beschermt tegen invloeden van buitenaf. Het kan bestaan uit een of meer hellende vlakken, ook wel een dakschild genoemd, of uit een horizontaal vlak, bekend als een zogenoemd platdak. De belangrijkste functie van een dak is niet alleen het beschermen van mensen en/of middelen in dat pand, maar ook het beschermen van het pand zelf, tegen alle weersinvloeden, zoals zonnewarmte, regen, sneeuw, enzovoorts. Tegenwoordig wordt een dak ook wel de vijfde schil van een gebouw genoemd.
Nieuwe functies
Door de voorbije jaren zijn we met elkaar steeds anders naar het dak gaan kijken, vooral als zijnde die zogenoemde vijfde schil. Het inzicht is ontstaan, dat een dak veel meer te bieden heeft dan louter de functie van bescherming tegen allerlei weersomstandigheden.
In algemene termen is het inzicht ontstaan, dat een dak ruimte biedt voor veel meer functies. Door het benutten van de ruimte die daken bieden kan dat zelfs het milieu en de leefomstandigheden in verstedelijkte gebieden ten goede komen. Anders gezegd, daken worden steeds vaker ingezet als compensatie van voorkomende (milieu)uitdagingen en als ruimte voor “publieke” doeleinden. Meer concreet gaat het dan om hittestress, waterberging, watervertraging, zuurstof afgifte, CO2-opname, fijnstofopname, parkeerplaatsen, sportvelden, speelplaatsen, sociale ruimtes, vermaak, habitat voor dieren en organismes, transporten voor voetgangers en fietsers, brievenbussen voor droneafgiftes, standplaatsen voor 5G zenders/ontvangers of technische installaties zoals onder andere zonnepanelen.[Zie ook de kleuren van een dak]
Disbalans
Door het dak meer en meer die voornoemde aanvullende functies te geven, kunnen we een groot deel van bovengenoemde milieu- en ruimtevraagstukken invullen. Een niet-onbelangrijk probleem is echter, dat tot nu de eigenaar van het pand -en daarmee dus de eigenaar van het dak- opdraait voor de kosten van het realiseren van een andere functie op zijn dak. Dat geldt niet alleen voor de initiële kosten van de aanleg, maar ook voor de onderhoudskosten. Als er al sprake is van enig terugverdienen met een nieuwe functie in harde Euro’s, dan is dat veelal behoorlijk beperkt ten opzichte van de kosten. Daarentegen komen de opbrengsten, dus niet alleen in harde Euro’s maar ook economisch en ecologisch, juist veel meer mensen ten goede. Dan heb je het over soms wel een hele wijk of een brede omgeving van dat pand. Hier is dus sprake van een flinke disbalans.
Gevolg
Het gevolg van die disbalans is, dat de eigenaren van een dak niet of nauwelijks willen investeren in zo’n nieuwe functie. De maatschappelijke en ecologische uitdagingen waar we met elkaar voor staan blijven daardoor onopgelost. Het zou dan ook veel beter en vooral veel eerlijker zijn wanneer we de kosten voor dergelijke investeringen delen met een ieder die er baat of voordeel bij heeft. De opbrengsten komen als gezegd immers iedereen toe.
Gedeeld geluk
Iedereen, in elke omgeving, wordt veel gelukkiger zonder hittestress, zonder wateroverlast, van gezonde frisse lucht en genoeg zuurstof. Dat er geen parkeerproblemen zijn en we met elkaar gezonder kunnen leven in een omgeving waarin flora en fauna samen met ons in balans zijn. Dat kan alleen als niet alleen de lusten maar ook de lasten gedeeld worden.
Zero250
Max Kwantes
